| Sint-Hymelinus | Bronneke | Krant (1) | Krant (2) | Legende | Viering | Databank

Sint-Hymelinus van Vissenaken

Het einde van het Merovingische tijdvak en de eerste regeringsjaren van de Karolingers worden terecht de eeuw der heiligen genoemd.

Goed menende schrijvers, die de godsdienstige toestanden in onze streken tijdens de vroege middeleeuwen bestudeerden, beschrijven ons de diepe invloed van deze heiligen op de volksverering.
Velen van hen waren afkomstig uit Ierland en leefden hier in eenzaamheid.
Reeds in de zesde eeuw was het monnikendom zeer bloeiend in het religieuze Ierland. Tussen de zevende en elfde eeuw staken talrijke eremieten, meestal uit deze monnikenwereld, de zee naar West-Europa over en belandden in Engeland en het land der Franken.

Vooral Rome trok hen aan om er te bidden op het graf van de apostelen Petrus en Paulus. Vandaaruit keerden zij terug naar huis of naar een plaats in de vreemde om er te leven als kluizenaar.

Een van deze Ierse eremieten was de heilige Hymelinus. Van hem is slechts bekend wat hem overkomen is gedurende de drie dagen die hij te Vissenaken Sint-Maarten verbleef, met zijn zalige dood als bekroning.

Broederschap van de Heilige Hymelinus van Vissenaken

De Broederschap van de heilige Hymelinus werd in Vissenaken opgericht op 10 maart 2006, feest van de heilige, in de kerk van Sint-Maarten, waar de relieken van de heilige worden bewaard, in bijzijn van E.H. Deken Joris Hardiquest van Tienen.
De Broederschap van de heilige Hymelinus werd opgericht op voorstel van E.P. Jan Moriaux, kapelaan van Sint-Maarten en pastoor van Vissenaken.

Vissenaken viert

Vissenaken viert zijn dorpsheilige, de heilige Hymelinus, belijder op 10 maart. Het is dit jaar (2017) precies 1486 jaar geleden dat hij, komende van Schotland, op terugweg van een pelgrimsreis naar Rome in Vissenaken overleed. Dat gebeurde op 10 maart 631. Een sterven dat toen in Vissenaken niet onopgemerkt is voorbij gegaan.

Wondere tekenen begeleidden dit overlijden: klokken die te middernacht begonnen luiden, een vers gedolven graf achteraan in de (voormalige) Sint-Maartenskerk...

Toen de mensen in het holst van de nacht naar de kerk stroomden, herinnerde de pastoor zich de pelgrim die in zijn schuur een onderkomen had gevonden, en die hij daags te voren had berecht.

Toen de pastoor met de parochianen naar de schuur liep, troffen ze daar het opgebaarde lijk van de pelgrim.

Voor iedereen was het op slag duidelijk: deze man is een heilige! En vanaf dat moment is Vissenaken hem ook als dusdanig gaan vereren.

Het duurde niet lang of van overal kwamen pelgrims naar Vissenaken om de bescherming van Sint-Hymelinus af te smeken. Zij riepen hem vooral ter genezing van zwakke kinderen en ter bestrijding van veeziekten. Sommigen schepten aarde op in de buurt van zijn graf om het te mengen bij het voedsel van de dieren.

Later werden er Hymelinusbroodjes gebakken om ze onder de pelgrims uit te delen.

Nog later, na 1600, toen door de Kerk (Rome) een actie werd ondernomen om de velen door het volk heilig verklaarde personen, (vox populi, vox Dei - de stem van het volk is de stem van God) als nog een officiële heiligverklaring te geven, werd door de pastoors van Vissenaken (Witheren van de abdij van Tongerlo) getracht dit ook voor Hymelinus te verkrijgen. Zij trachtten op meerdere wijzen de heilige Hymelinus nog scherper onder de aandacht te brengen.

In 1646 begon pastoor Van Tulder, o. praem. eigenhandig graafwerken om het stoffelijk overschot van de heilige terug te vinden. Onder het zijaltaar werd het gebeente van de heilige Hymelinus ontdekt. Het werd in een daartoe speciaal gemaakt kistje opgeborgen, dat tot vandaag in de kerk van Sint-Maarten wordt bewaard. Deze relieken worden door meerdere aartsbisschoppen van Mechelen herkend en door hen ook vereerd.

De bron

In de devotie tot de heilige Hymelinus speelt een bron een voorname rol. Bij zijn aankomst in Vissenaken zou hij aan de huishoudster van de pastoor, die daar water kwam halen, om 'een slokske water' hebben gebeden. Ofschoon de pastoor haar had verboden iemand te laten drinken, omdat de pest alom heerste, heeft zij in haar goedheid de pelgrim toch gelaafd. Toen de pastoor later om water vroeg, proefde hij pure wijn. Daarop is de pastoor de pelgrim gaan opzoeken en heeft hem in de pastorij onderdak verschaft.
Vandaag wordt op de zondag na 10 maart, het feest van Sint-Hymelinus (in 2017 op 12 maart) een boeteprocessie gehouden naar de bron (gelegen in de Kattenbos).

Boven de bron is een eenvoudige kapel opgetrokken, gedateerd 1817.

Wie via de bron, de heilige Hymelinus leert kennen, brengt hem graag onder bij de zogenaamde 'bronheiligen'. Dat zijn heiligen die een heiligdom kregen bij bronnen waar vroeger door de Germanen religieuze plechtigheden werden gehouden. Maar dat is bij onze Hymelinus niet het geval. Hij staat bij en voor zijn eigen bron. (jm.)

Bronnen: “Vissenaken’s ongekend verleden” Constant Van de Wiel 1968
“Sint-Hymelinus van Vissenaken” p. Jan Moriaux ofm. 1995

In 1646 (dus 900 jaar na zijn dood) heeft pastoor Van Tulder, Norbertijn van Tongerlo, de beenderen van Sint-Hymelinus opgegraven en geborgen in een schrijn.

Pas toen de nieuwe Sint-Maartenskerk ingezegend werd, besloot de kardinaal dat de relikwieën openbaar mochten tentoongesteld en vereerd worden. De toelating tot zo'n verering kan slechts doorgaan als voorbereiding op een eventueel proces voor heiligverklaring. Dit werd tot nu toe (2003) nog niet aanhangig gemaakt. Het is dus de volksdevotie die hem heilig noemt.

Centraal in deze volksdevotie staat een bron, "op twee boogscheuten" van de Sint-Maartenskerk. Elk jaar op de zondag na 10 maart wordt een boeteprocessie gehouden naar de bron en wordt deze ook gewijd. Ondanks koude of regen, gezien de tijd van het jaar, neemt toch een grote groep mensen hieraan deel. In 1817 (datum gekapt in de sluitsteen van de kapel) werd boven de bron een kapel gebouwd met een nis, waarin het beeld van de heilige staat.

Sint-Hymelinus is een 'geleerde' (= Scotti) pelgrim uit Ierland die op terugweg van een bedevaart naar Rome in Vissenaken overleed op 10 maart 631. Er bestaat een mooie legende waarin de oude Keltische Natuurelementen (water, lucht, vuur en aarde) worden overtroefd door ironisch genoeg een Christelijke kelt uit Ierland.